Ćwiczenia indywidualne wspomagane i ćwiczenia czynno-bierne to dwa rodzaje terapii stosowanych w kinezyterapii, które mają na celu poprawę funkcji ruchowych pacjenta, ale różnią się stopniem zaangażowania pacjenta w wykonanie ruchu oraz sposobem ich przeprowadzania.
1. Ćwiczenia indywidualne wspomagane
Ćwiczenia wspomagane to forma terapii, w której pacjent wykonuje ruchy samodzielnie, ale z pomocą terapeuty lub specjalistycznych urządzeń. Pomoc ta jest potrzebna, gdy pacjent nie jest w stanie w pełni wykonać ruchu ze względu na osłabienie mięśni, ból lub ograniczoną ruchomość stawów. Ćwiczenia wspomagane są często stosowane we wczesnych etapach rehabilitacji.
Charakterystyka:
- Pacjent aktywnie uczestniczy w ruchu, ale korzysta z pomocy terapeuty, który ułatwia wykonanie ruchu, np. poprzez podtrzymanie kończyny, delikatne naprowadzanie na właściwy tor ruchu, czy stosowanie minimalnego oporu.
- Stopniowo, w miarę postępu rehabilitacji, pomoc terapeuty jest ograniczana, co zwiększa samodzielność pacjenta.
- Ćwiczenia wspomagane mogą być wykonywane z wykorzystaniem systemów podwieszanych lub specjalistycznych urządzeń rehabilitacyjnych (np. stoły z systemem bloków, gumy oporowe).
Przykłady:
- Wspomagane unoszenie nogi – pacjent próbuje samodzielnie unieść nogę w leżeniu, a terapeuta delikatnie pomaga w ruchu, gdy pacjent traci siłę.
- Wspomagane zginanie łokcia – pacjent stara się samodzielnie zgiąć ramię w stawie łokciowym, ale terapeuta pomaga w końcowej fazie ruchu, gdy pacjent nie ma jeszcze pełnej siły.
2. Ćwiczenia czynno-bierne
Ćwiczenia czynno-bierne to forma terapii, w której ruch jest częściowo wykonywany przez pacjenta, a częściowo przez terapeutę lub mechaniczne urządzenie. Pacjent aktywnie uczestniczy w ruchu w takim zakresie, w jakim jest to możliwe, a pozostałą część ruchu wykonuje terapeuta.
Charakterystyka:
- Kombinacja ruchów biernych i czynnych – pacjent wykonuje ruch do granic swoich możliwości, a następnie terapeuta kończy ruch lub pomaga w jego wykonaniu.
- Pacjent inicjuje ruch, ale nie jest w stanie go dokończyć samodzielnie z powodu bólu, osłabienia lub ograniczeń fizycznych.
- Terapeuta kontroluje zakres ruchu, chroniąc pacjenta przed przeciążeniem lub nadmiernym rozciągnięciem tkanek.
Przykłady:
- Zginanie kolana w leżeniu – pacjent stara się zgiąć kolano do momentu, gdy poczuje ból lub opór, a następnie terapeuta kontynuuje ruch, delikatnie pomagając pacjentowi osiągnąć większy zakres.
- Rotacja barku – pacjent inicjuje rotację barku, ale nie jest w stanie wykonać pełnego ruchu, więc terapeuta kończy ruch, kontrolując siłę i zakres.
