Badanie pola widzenia

Badanie pola widzenia mogą wykonywać pacjenci, którzy zauważyli pierwsze widzenie obwodowe, ubytki w polu widzenia ( w przypadku jeżeli pacjent często nie zauważa, bądź ma ograniczone pole widzenia). Pacjenci, którzy są kierowani przez lekarza z powodu chorób układu nerwowego (zwłaszcza pochodzenia centralnego), po urazach głowy, zmianach kręgosłupa odcinka szyjnego.

Teoretyczne i techniczne podstawy badania

Badanie polega na wykreślaniu na schematach pola widzenia, czyli obszaru widzianego nieruchomym okiem. Badanie przeprowadza się dwoma metodami: poprzez rzutowanie siatkówki na wewnętrzną powierzchnię kulistą (perymetria) oraz na powierzchnię płaską (kampimetria).

Istnieją różnego rodzaju perymetry, przystosowane do badania w ciemności lub w jasnym pomieszczeniu. Jednak zasada ich działania zawsze jest ta sama. Coraz częściej wykonuje się perymetrię automatyczną, tzw. komputerową.

Pozwala ona precyzyjnie określić i zanalizować próg czułości siatkówki w różnych jej punktach w stosunku do poziomu prawidłowego. Schemat pola widzenia oznaczony jest cyframi, znaczkami lub intensywnością wydruku całych powierzchni w zakresie spostrzeganego pola widzenia.

Metoda ta znacznie zmniejsza błędy subiektywne, ale też wymaga od pacjenta uwagi i skupienia. Kampimetria uzupełnia tradycyjną perymetrię, jeśli chce się dokładnie określić ubytki w środkowych częściach pola widzenia.

Czemu służy badanie

Badanie to wykazuje na schemacie- dla każdego oka oddzielnie- ewentualne ubytki (miejsce i ich wielkość) w polu widzenia.

Najczęściej są to miejsca na siatkówce, w których nie odbierane są bodźce świetlne na skutek zmian chorobowych samej siatkówki lub przerwania łączności dróg odprowadzających bodźce do ośrodków wzrokowych w mózgowiu.

Wskazania do wykonywania badania

• Choroby układu nerwowego, zwłaszcza umiejscowione w mózgu (bóle głowy, urazy głowy)
• Choroby nerwu wzrokowego.
• Odwarstwienie siatkówki.
• Inne choroby siatkówki i naczyniówki.
• Badanie jest wykonywane na zlecenie lekarza

Badania poprzedzające

Wykonywane jest badanie ostrości wzroku, gdyż przy słabej ostrości wzroku nie jest możliwe ustalenie pola widzenia.

Nie ma specjalnych zaleceń co do przygotowania do badania. Badane mogą być tylko osoby dobrze współpracujące z lekarzem, potrafiące zasygnalizować zachodzące podczas badania zmiany.

Warunków tych nie mogą spełnić małe dzieci, osoby z ociężałością umysłową, starsi ludzie ze złą orientacją itp.

Opis Badania

Badanie wymaga bardzo dużej uwagi i ścisłej współpracy ze strony pacjenta, gdyż na podstawie jego wypowiedzi wykreśla się pole widzenia. Badany siedzi przed półkolistą oświetloną czaszą perymetru, mając unieruchomioną głowę poprzez oparcie podbródka i czoła na specjalnych podpórkach.

Zasłonięte jest jedno oko. Pacjent musi wpatrywać się przez cały czas badania w punkt ustawiony w centrum czaszy na wprost badanego oka. Jest to zasadniczy warunek poprawności wykonania badania.

W innym miejscu na czaszy perymetru pojawia się znaczek świetlny o określonej średnicy i natężeniu światła. Znaczek ten porusza się najczęściej wzdłuż południków, od obwodu do centrum.

Zadaniem pacjenta jest zgłoszenie (patrząc cały czas w centralny punkt !), czy znaczek jest już widoczny, czy przygasa lub całkowicie znika. Badający zaznacza te dane na schemacie, a w razie potrzeby powtarza badanie, zmieniając średnicę, natężenie światła oraz barwę poruszającego się znaczka.

Łącząc zaznaczone punkty o tych samych parametrach, otrzymuje się izoptery określające zakres pola widzenia.

Przy prawidłowo wykonanym badaniu pola widzenia w odległości 14-18 st. skroniowo od punktu, na którym zatrzymuje się wzrok (punktu fiksacji), znajduje się fizjologiczny mroczek, tzw. ślepa plama Mariotte’a (szerokości 7,5 st., wysokości 6 st.), która jest odzwierciedleniem tarczy nerwu wzrokowego.

Jak wiadomo, na tarczy nerwu nie ma komórek światłoczułych odbierających bodźce wzrokowe.

Kampimetria

Podczas badania kampimetrycznego używa się czarnego ekranu o wymiarach 2×2 m z centralnym białym punktem fiksacji i koncentrycznymi okręgami (co 10 st.) i południkami (co 30 st.).

Pacjent siedzi w odległości 2 m od ekranu i obserwuje przesuwający się biały punkt, podając dane jak w perymetrii. Metoda ta obecnie jest coraz rzadziej stosowana.

Test Amslera

Wykonujemy go gdy pacjent zgłasza pogorszenie widzenia jednego lub obu oczu w postaci mroczków, niedowidzenia, lub przesuwania obrazu.

Test Amslera jest badaniem jakościowym czynności plamki i jej najbliższej okolicy. Istnieje wiele jego odmian, ale podstawowym testem jest siatka o boku 10 cm z zaznaczonym punktem centralnym.

W przypadku zmian chorobowych okolicy plamki pacjent, patrząc z odległości 30 cm na punkt centralny, zauważa zniekształcenie linii, ubytki lub mroczki zaburzające regularność siatki. Pacjent może wykonać test Amslera samodzielnie w domu, co pozwala na domową samokontrolę.