Jak walczyć z cukrzycą?

Cukrzyca to zespół chorób metabolicznych o różnorodnej etiologii, charakteryzujących się przewlekłą hiperglikemią oraz zaburzeniami metabolizmu węglowodanów, tłuszczów i białek w wyniku defektu wydzielania insuliny i (lub) jej działania.

Praktycznie dzielimy cukrzycę na:

• Cukrzycę typu 1 związaną z bezwzględnym niedoborem insuliny
• Cukrzycę typu 2 związaną z nieprawidłowym wydzielaniem insuliny i jej działaniem
• Cukrzycę ciężarnych
• Cukrzycę wtórną (wycięcie trzustk i przewlekłe zapalenia trzustki)

Na całym świecie dynamicznie wzrasta zapadalność i chorobowość związane z cukrzycą. Wzrost zachorowań na tę chorobę jest spowodowany głównie cukrzycą typu 2, która stanowi 85-90% wszystkich przypadków tej przypadłości.

Bezpośrednie przyczyny wzrostu zachorowań na cukrzycę typu 2 to:

• Starzenie się
• Częste występowanie otyłości
• Zwiększająca się kaloryczność diety
• Coraz mniejsza aktywność fizyczna

Jak rozpoznajemy cukrzycę?

Na obecność cukrzycy mogą wskazywać objawy kliniczne: zmniejszenie masy ciała wzmożone pragnienie, wielomocz, ogólne osłabienie, pojawienie się zmian ropnych na skórze oraz trudnych do leczenia stanów zapalnych głównie narządów moczowo – płciowych.W połowie przypadków jednak objawy kliniczne nie występują. Konieczne jest wtedy przeprowadzenie badań przesiewowych krwi i czynne poszukiwanie cukrzycy. Badania przesiewowe powinny być wykonywane u kobiet i mężczyzn powyżej 45 roku życia oraz w grupach podwyższonego ryzyka bez względu na wiek.

Do grup podwyższonego ryzyka należą osoby:

• z nadwagą (BMI powyżej 25kg/m2)
• z cukrzycą w rodzinie
• z zaburzeniami gospodarki tłuszczowej
• z chorobą niedokrwienną serca
• z nadciśnieniem tętniczym
• z zespołem policystycznych jajników
• kobiety, które urodziły dziecko o masie powyżej 4 kg
• osoby mało aktywne fizycznie

Laboratoryjne kryteria cukrzycy:

• objawy hiperglikemii i glikemia przygodna( oznaczana niezależnie od pory dnia i posiłku) 200mg%
• dwukrotnie oznaczona glikemia na czczo powyżej 126mg%
• glikemia oznaczona w drugiej godzinie testu obciążenia glukozą wg WHO powyżej 200mg%

Jak leczymy cukrzycę?

W leczeniu cukrzycy należy dążyć do osiągnięcia wartości docelowych dotyczących gospodarki węglowodanowej, lipidowej oraz ciśnienia tętniczego.

Kryteria wyrównania cukrzycy ( PTD 2007)

Gospodarka węglowodanowa:

• Hba1C poniżej 6,1%
• Glikemia na czczo w osoczu krwi żylnej 110mg%
• glikemia podczas samokontroli: 70-90 mg% na czczo a po posiłku max. 135mg%
• Gospodarka lipidowa:
• stężenia cholestrolu całkowitego poniżej 175mg%
• stężenie cholestrolu LDL poniżej 100mg% a u chorych z chorobą niedokrwienną serca poniżej 70 mg%.
• stężenie cholesterolu HDL u mężczyzn powyżej 40mg% a u kobiet powyżej 50mg%
• stężenie trójglicerydów poniżej 150mg%
• Ciśnienie tętnicze poniżej 130/80.

W leczeniu cukrzycy zaleca się zwykle postępowanie niefarmakologiczne polegające na zmianie stylu życia: zwiększenie aktywności fizycznej, redukcję masy ciała, ograniczenie kaloryczności diety.

W postępowaniu farmakologicznym mamy do dyspozycji insulinę o różnym czasie działania, analogi insuliny oraz doustne środki hipoglikemizujące. Sposób leczenia zarezerwowany jest dla lekarza.

Dlaczego należy dążyć do metabolicznego wyrównania cukrzycy?

Cukrzyca nieleczona, lub źle leczona z wysokimi wartościami glikemii, z zaburzeniami gospodarki lipidowej może prowadzić do licznych powikłań, niekiedy groźnych dla zdrowia i życia.

Między innymi:

• do makroangiopatii ( zwiększenie częstości zawałów serca 2-3 razy częściej u mężczyzn i 3-5 razy częściej u kobiet, zwiększenie częstości udarów mózgowych 2-3 krotnie)
• mikroangiopatii( retinopatia z postępującą utratą wzroku, nefropatia z czasem prowadząca do skrajnej niewydolności nerek wymagająca niekiedy dializoterapii)
• neuropatii z zaburzeniami czucia na kończynach
• stopy cukrzycowej przebiegającej z owrzodzeniami, prowadzącej niekiedy do amputacji
• neuropatii autonomicznej prowadzącej do zaburzeń rytmu serca oraz przewlekłych biegunek z wychudzeniem.