Operacje bariatryczne są dla wielu osób cierpiących z powodu otyłości jedyną szansą na odzyskanie kontroli nad własną wagą i utratę nadmiarowych kilogramów. Pośród różnych rodzajów operacji wykonywanych w ramach leczenia otyłości, każda z metod będzie wiązała się dla chorego z pewnymi ograniczeniami dietetycznymi, koniecznością zmiany nastawienia do jedzenia, a także ryzykiem powikłań, na które należy odpowiednio się przygotować.
Jakie powikłania mogą wystąpić po operacji bariatrycznej i jakich zaleceń należy przestrzegać w trakcie i po zakończeniu leczenia?
Najczęstsze i możliwe powikłania po operacjach bariatrycznych
Dzięki wykorzystaniu metody laparoskopowej podczas operacji rękawowej resekcji żołądka, gastric bypass czy mini gastric bypass żołądka, ryzyko związane z operacją i możliwymi powikłaniami pooperacyjnymi zostało dla operacji bariatrycznych zminimalizowane.
W dalszym ciągu należy pamiętać jednak, że są to operacje inwazyjne, zmieniające całkowicie kształt i funkcjonowanie układu pokarmowego, a co za tym idzie, wymagające ingerencji chirurgicznej w celu prawidłowego przeprowadzenia zabiegu i zabezpieczenia organów wewnętrznych po jego zakończeniu.
Wśród najczęściej występujących powikłań w okresie około-operacyjnym należy wymienić ogólnie gorsze samopoczucie pacjenta powiązane z nudnościami, zdarzającymi się wymiotami i możliwymi bólami w klatce piersiowej. Objawy te są wynikiem przystosowywania się organizmu do „nowego” układu pokarmowego oraz ponownego uczenia się przez pacjenta porcji, jakie organizm jest w stanie tolerować.
Spożywając pokarmy nieodpowiednie dla osób po operacjach bariatrycznych, zbyt duże porcje posiłków czy niedokładnie gryząc kawałki pokarmów można doprowadzić do przeciążenia układu pokarmowego i nieprzyjemnych objawów.
Częstym, bo występującym u nawet 10% osób w okresie pooperacyjnym powikłaniem jest rozwój kamieni żółciowych spowodowany szybkim spadkiem wagi. Zwiększone ryzyko kamicy żółciowej może doprowadzić do konieczności usunięcia pęcherzyka żółciowego.
Powikłania zależne od rodzaju operacji bariatrycznej
W przypadku wyboru regulowanej opaski żołądkowej, u wszystkich osób po długim czasie od operacji (nawet do 15 lat) dochodzi do potrzeby jej usunięcia z powodu jej nieprawidłowego przemieszczania się, zakażenia lub poszerzenia przełyku. Jest to jednocześnie głównym z powodów, dla których operacja założenia opaski żołądkowej została zastąpiona przez rękawkową (mankietową) resekcje żołądka.
W przypadku operacji wymagających wykonania nowych połączeń (zespoleń) w układzie pokarmowym, najpoważniejszym powikłaniem po tego typu operacjach jest nieszczelność w miejscu zszycia ścian żołądka. Jeśli takie zdarzenie nastąpi, konieczna będzie ponowna operacja oraz wydłużenie leczenia szpitalnego w celu zagojenia się szwów i wzmocnienia ścian żołądka.
W pierwszych godzinach po operacji bariatrycznej może nastąpić także lekkie krwawienie do jamy otrzewnowej, a na dalszych etapach leczenia zwężenie żołądka oraz refluks żołądkowo-przełykowy. Dodatkową kategorię powikłań dla operacji obejmujących wyłączenia żołądkowe są problemy związane z niedoborami żywieniowymi oraz przepukliny brzuszne.
Jakich zaleceń należy przestrzegać po operacji bariatrycznej?
Podejmując decyzję o poddaniu się operacji bariatrycznej trzeba liczyć się z tym, że organizm będzie potrzebował czas do powrotu do „normalnego” funkcjonowania, a wiele zmian wprowadzonych na okres tuż po operacji będzie musiało pozostać z pacjentem do końca życia – taki jest pożądany cel leczenia. Największe i najważniejsze zalecenia pooperacyjne eliminujące ryzyko pewnych powikłań dotyczą przestrzegania ścisłej diety, suplementacji witamin i mikroelementów.
Ograniczenia mogą dotyczyć także aktywności fizycznej, która po operacjach tego typu wprowadzana jest stopniowo w celu ograniczenia ryzyka poważnych powikłań i krwotoków wewnętrznych.
Szczegółowe zalecenia dietetyczne dla pacjentów po operacjach bariatrycznych będą zależały od czasu, jaki upłynął od operacji, a także typu zabiegu jaki został wykonany. Konieczna jest praca z dietetykiem, z wsparciem suplementów dostosowanych do indywidualnych potrzeb i aktualnych wyników badań pacjenta.
Z reguły w pierwsze tygodnie po operacji pacjent przeprowadzany jest stopniowo przez kolejne etapy wdrażania pokarmów, począwszy od odżywczych posiłków płynnych, przez papki, po pierwsze drobno zmielone mięso i wartościowe posiłki w minimalnych ilościach dostosowanych do nowej pojemności żołądka.
Po rękawowej resekcji żołądka lub operacji gastric bypass (czy mini gastric bypass), po operacji pacjent jest w stanie jednorazowo przyjąć do 50-80 ml pokarmu, co dla większości osób otyłych jest drastycznym spadkiem w porównaniu z dietą przed operacją. Przystosowanie się do takich zaleceń jest wymagające, ale niezbędne dla możliwości zrzucenia wagi, zachowania zdrowia i sukcesu operacji.
Z tego względu jeszcze przed operacją pacjent pracuje z dietetykiem, stopniowo przystosowując się do nowej diety pooperacyjnej i budując zdrowe nawyki, które przeniesie na swoje życie codzienne po operacji.
